توضیحات

---

 رگ و سلامت رگ و سیاهرگ و اختلالات سیاهرگ

رگ های خونی لوله های باریک در بدن طول مجموع رگ های بدن انسان 100،000کیلومتر مربع می شود مه دو نیم برابر دور زمین است دستگاه گردش خون و لنف شامل قلب و شریان ها ، ورید ها مویرگ ها ،و رگ های لنفی است خون پمپ شدهاز قلب که حاوی مواد غذایی و اکسیژن می باشد. توسط شریان ها در بدن توزیع می شود مبادله مواد بین خون و سلول های ارگان های مختلف در سطح مویرگ ها انجام می گیرد.

دستگاه گردش خون و لنف شامل قلب ، شریانها ، وریدها ، مویرگها و رگهای لنفی است. خون پمپ شده از قلب که حاوی مواد غذایی و اکسیژن می‌باشد توسط شریانها در بدن توزیع می‌شوند. شریانها پس از انشعاب به شاخه‌های باریک ، شریانچه‌ها را بوجود می‌آورند و شریانچه‌ها نیز به انشعابات باریکتری به نام مویرگ ختم می‌شوند. مبادله مواد بین خون و سلولهای ارگانهای مختلف در سطح مویرگها انجام می‌گیرد.

 پس از مبادله مواد ، خون مویرگی به وریدچه‌های منتقل شده و نهایتا توسط وریدهای بزرگ مجددا به قلب برمی‌گردد. رگهای لنفی نیز بطور بن بست از ارگانهای مختلف شروع و پس از جمع آوری لنف یا مایعات میان بافتی (که عمدتا از خون منشا گرفته است) آن را به سیستم گردش خونی باز می‌گرداند.

شریانچه‌ها نیز به انشعابات باریکتری به نام مویرگ ختم می‌شوند

اجزای رگهای خون

لایه داخلی (Tunica intima)

این لایه از یک ردیف سلول سنگفرشی ساده مشتق از مزودرم به نام آندوتلیوم و بافت همبند شل زیرین آن به نام طبقه زیر آندوتلیال تشکیل شده است. آندوتلیوم بر روی تیغه پایه قرار گرفته و طبقه زیر آندوتلیال حاوی الیاف الاستیک و رتیکولر و بطور نادر در شریانهای الاستیک سلولهای عضلانی است.

لایه میانی (Tunica media)

این لایه معمولا از عضلات صاف تشکیل شده که در بین آنها الیاف الاستیک ، کلاژن ، رتیکولر و پروتئوگلیکان‌ها قرار گرفته‌اند. مواد بین سلولی در دیواره رگها توسط سلولهای عضله صاف سنتز می‌شود.

لایه خارجی یا ادونتیس (Tunica adventita)

خارجی‌ترین لایه عروق و مرکب از |کلاژنالیاف کلاژن نوع I و الیاف ارتجاعی است که بطور طولی قرار گرفته‌اند . این لایه معمولا در امتداد با بافت همبند اطراف رگها قرار دارد و تشخیص آنها از یکدیگر مشکل می‌باشد. در عروق بزرگ این لایه حاوی رگهای تغذیه کننده خود عروق موسوم به رگها می‌باشد. انواع رگها در بدن عبارتند از : شریانها ، وریدها و مویرگها در رگهای لنفی می‌باشد.

انواع رگ ها در بدن 

شریان قلب و کار آن 

شریانها یا سرخرگها ، خون را از قلب به ارگانهای مختلف حمل می‌کنند و بر اساس ساختمان بافتی و اندازه به سه دسته شریانهای بزرگ ، شریانهای متوسط و شریانها یا آرتریولها تقسیم می‌شوند. انقباض عضلات دیواره شریانچه‌ها یا آرتریولها می‌تواند قطر رگها را بطور خاصی تغییر دهد و از این نظر نقش مهمی در توزیع خون به مویرگها دارند. آرتریولهای انتهایی به متآدتریولها ختم می‌شوند. مت‌آرتریولها بزرگتر از مویرگها هستند و در دیواره آنها سلولهای عضلانی بطور فاصله‌دار قرار گرفته‌اند.

شریانها یا سرخرگها خون را از قلب به ارگانهای مختلف حمل می‌کنند

کار ورید چیست ؟

پس از مبادله مواد بین خون و محیط خارج سلولی ، در سطح مویرگها ، خون مویرگی به ترتیب از طریق وریدچه‌ها ، وریدهای متوسط و وریدهای بزرگ به قلب منتقل می‌گردد. وریدها در هر ارگان معمولا همراه با شریانهای مربوطه می‌باشند و قطر آنها بزرگتر از شریانهاست. دیواره وریدها همیشه نازکتر از شریانها بوده و از سه لایه داخلی (انتیما) ، میانی (میدیا) ، ادونتیس (خارجی) تشکیل شده که در مقایسه با شریانها لایه میانی در آنها نازکتر و لایه خارجی ضخیم تر می‌باشد. کوچکترین انشعابات وریدها ، وریدچه‌ها هستند که در ارتباط با شبکه مویرگی بسیار کوچک بوده و به وریدچه‌های پشت مویرگی موسومند. وریدچه‌های پشت مویرگی از نظر ساختمانی شبیه مویرگها می‌باشند.

مویرگ و کار آن چیست؟

شریانچه‌ها به رگهای خونی بسیار ظریفی منتهی می‌شوند که به مویرگ موسومند.

شریانچه‌ها به رگهای خونی بسیار ظریفی منتهی می‌شوند که به مویرگ موسومند. مویرگها در حدود 9 - 7 میکرومتر قطر دارند و فضای درونی آنها برای جاگیری یک گویچه قرمز کفایت می کند. دیواره مویرگ متشکل از یک ردیف سلول پهن و نازک به نام آندوتلیوم ، تیغه پایه و شبکه ظریفی از الیاف رتیکولر می‌باشد. 

مویرگها رابط بین شریانچه‌ها و وریدچه ها بوده و به علت وسعت زیاد خود ، داشتن دیواره نازک و کاهش سرعت جریان در آنها ، مناسب ترین محل برای مبادله مواد غذایی ، اکسیژن و دی‌اکسید کربن بین خون و مایعات بافتی می‌باشد. مبادله مواد از طریق انتشار ، عبور از منافذ دیواره مویرگها ، عبور از اتصالات بین سلولی و توسط وزیکولهای پینوسیتوزی انجام می‌گیرد.

کار رگهای لنفی چیست ؟

به استثنای ارگانهای معینی نظیر سیستم عصب مرکزی ، استخوان و غضروف در بیشتر ارگانها و بافتهای بدن همراه و به موازات رگهای خونی ، رگهای دیگری به نام رگهای لنفی وجود دارند. این رگها که به صورت بن بست از بافتها سرچشمه می‌گیرند مایعات میان بافتی موسوم به لنف را از بافتها جمع آوری و به دستگاه گردش خون باز می‌گردانند. جریان لنف یک طرفه بوده و از بافتها به سوی قلب می‌باشد.

اعصاب و رگها

اعصابی که عضلات صاف دیواره رگهای خونی را عصب دهی می‌کنند به اعصاب وازوموتور (محرکه رگها = Vasomotor) موسومند. این اعصاب عموما از رشته‌های عصبی بدون میلین سمپاتیک می‌باشد که انشعابات آنها پس از عبور از لایه خارجی رگها وارد عضلات طبقه میدیا می‌گردند و لایه‌های داخلی‌تر بوسیله انتشار از طریق اتصالات سوراخ‌دار تحریک را دریافت می‌نمایند.

تحریک رشته‌های سمپاتیک باعث انقباض عروق می‌گردد. شریانهای موجود در بین عضلات اسکلتی بوسیله اعصاب پاراسمپاتیک عصب دهی شده‌اند که تحریک آنها باعث استساع عروق می‌گردد. بطور کلی اعصاب وازوموتور با انقباض و اتساع عروق جریان و فشار خون را کنترل می‌کنند.

کار رگ رگها چیست ؟

چون در عروق خونی بزرگ همه سلولهای تشکیل دهنده دیواره نمی‌توانند از طریق انتشار ، مواد غذایی و اکسیژن مورد نیاز خود را دریافت کنند تغذیه آنها را رگهای کوچک دیگری موسوم به رگ رگها عهده‌دار می‌باشند.

 این رگها به تعداد زیاد در لایه خارجی یافت می‌شوند و انشعابات آنها به طبقه میدیا نیز نفوذ می‌کند که میزان نفوذ آنها در وریدها بیشتر از شریانها می‌باشد. رگهای خونی بزرگ علاوه بر رگ رگها ، حاوی مویرگهای لنفی نیز در دیواره خون می‌باشند. مویرگهای لنفی در شریانها محدود به طبقه خارجی می‌باشند ولی در وریدها به طبقه میدیا نیز نفوذ می‌کنند.

مراقبت از رگ ها و پیشگیری از مسدود شدن رگ ها 

حفظ سلامت رگ ها از اهمیت بالایی برخوردار است

حفظ سلامت رگ ها از اهمیت بالایی برخوردار است چون در صورت گرفتگی و مسدود شدن آن ها هیچ علامت ظاهری مشخصی نخواهید داشت اما مشکلات جدی برای سلامتی تان به بار خواهد آمد. متأسفانه این روزها مسدود شدن رگ های خونی به پدیده ای شایع تبدیل شده است که در نتیجه تجمع پلاک های چربی در رگ ها ایجاد شده و به سمت قلب و مغز کشیده می شوند. این پدیده بسیار خطرناک است چون مانع از جریان خون، اکسیژن و مواد مغذی می شود.

 در این صورت این ترکیبات به ارگان ها و بافت های بدن نمی رسند و در نتیجه واکنش های خطرناکی مانند خونریزی مغزی، سکته ی قلبی یا بیماری های عروق کرونری بروز می کند. آنچه متخصصان را نگران می کند این است که پدیده مسدود شدن رگ ها به طور کاملاً پنهان و بدون علامت خاصی بروز می کند.

 در واقع نبود علائم ظاهری این مشکل یا اشتباه گرفتن آن با بیماری های دیگر تشخیص را دشوارتر می سازد. سیگاری ها، افراد کم تحرک و افرادی که از چاقی مفرط رنج می برند جزو افرادی هستند که بیشتر در معرض انسداد رگ های خونی قرار می گیرند.

 علاوه بر این افرادی که از دیابت نوع 1 یا 2 رنج می برند و همچنین افراد مبتلا به آرتریت نیز باید بیشتر حواسشان به احتمال بروز این مشکل باشد. خبر خوب اینکه می شود گرفتگی عروق را با کمک مواد مغذی ضروری برطرف کرد که به دفع سریع پلاک های چربی کمک می کنند. در ادامه این مواد را معرفی می کنیم.

1- خوردن سیر و شیر 

 از تشکیل لخته های خونی جلوگیری شده و گردش خون فعال می شود.

سیر حاوی ترکیبات گوگردی است و آنتی اکسیدانی است که باعث کاهش چربی های موجود در جداره عروق می شوند. این ماده غذایی به گشاد شدن رگ ها کمک کرده و جریان خون را بهبود می بخشد. در نتیجه خون به راحتی در بین بافت ها و سلول ها جریان پیدا می کند.

سیر 3 حبه  ،شیر 1 لیوان (معادل 250 میلی لیتر) ، کافی است سیر را خرد کرده و آن ها را با یک لیوان شیر بجوشانید. اجازه دهید محلول خنک شود و آن را قبل از خواب بنوشید.

ترکیب زردچوبه، عسل و شیر یک نوشیدنی فوق العاده به وجود می آورد که در طب سنتی به آن شیر طلایی می گویند. این نوشیدنی حاوی ترکیبات آنتی اکسیدان و ضدالتهابی فوق العاده ای است که خدمت زیادی به سلامتی می کند.

 اگر به طور مرتب از این شیر طلایی استفاده کنید از تشکیل لخته های خونی جلوگیری شده و گردش خون فعال می شود. در نتیجه چربی ها و توکسین های بدن به خوبی دفع می شود. از طرف دیگر این نوشیدنی به کاهش میزان کلسترول بد و پیشگیری از بروز تصلب شرایین کمک می کند.

پودر زردچوبه یک قاشق چای خوری (معادل 5 گرم )  ، عسل یک قاشق غذاخوری (معادل 25 گرم)   شیر یک لیوان (معادل 200 میلی لیتر) ، پودر زردچوبه را به یک لیوان شیر گرم اضافه کرده و آن را با یک قاشق عسل ترکیب کنید. این نوشیدنی را یک تا دو بار در روز و حداقل سه مرتبه در هفته میل کنید.

2- خوردن زنجبیل

ریشه زنجبیل یک درمان ضدالتهاب طبیعی است که به بهبود جریان خون و کاهش اکسایش کلسترول کمک زیادی می کند

ریشه زنجبیل یک درمان ضدالتهاب طبیعی است که به بهبود جریان خون و کاهش اکسایش کلسترول کمک زیادی می کند. میزان بالای ترکیبی به نام «جینجرول» در آن خطر مسدود شدن عروق را کاهش داده و اثرات رادیکال های آزاد را که به بیماری های قلبی عروقی منجر می شود خنثی می کند.

ریشه زنجبیل رنده شده یک قاشق چای خوری (معادل 5 گرم)    ، آب داغ یک لیوان (معادل 250 میلی لیتر)

ریشه زنجبیل رنده شده را به یک لیوان آب داغ افزوده و اجازه دهید به مدت 5 دقیقه استراحت کند. محلول را صاف کرده و روزانه 3 مرتبه میل کنید. هر روز و به مدت 3 هفته متوالی این کار را تکرار کنید. البته اگر فشار خون بالا دارید با پزشکتان مشورت کنید.

3- خوردن تخم کتان 

تخم کتان یکی از بهترین درمان های طبیعی برای مقابله با مشکلات و بیماری های قلبی و التهابی است. چون حاوی میزان قابل توجهی آلفا لینولئیک اسید است. این اسیدهای چرب ضروری به پاکسازی رگ های مسدود شده کمک کرده و مانع از سفت شدن چربی ها در آن ها می شود.

تخم کتان 2 قاشق چای خوری (معادل 20 گرم)، آب یک لیوان (معادل 200 میلی لیتر)

دو قاشق چای خوری تخم کتان را در یک لیوان آب ریخته و اجازه دهید یک شب تمام خیس بخورد. روز بعد محلول را صاف کرده و آن را به صورت ناشتا میل کنید. این کار را به مدت حداقل 1 ماه به طور روزانه تکرار کنید.

سیاهرگ یا اختلالات سیاهرگ چیست؟

 بعد از رسیدن اکسیژن به سلول ها، خون دوباره توسط شبکه ی دیگری از رگ های خونی که سیاهرگ نامیده می شوند به قلب بازمی گردد

اکثر مردها از اینکه می بینند آنها نیز می توانند به بیماری ها و اختلالات سیاهرگ که مخصوص خانم ها است مبتلا شوند بسیار تعجب می کنند. درست است که اختلالاتی مانند سیاهرگ های عنکبوتی (دسته ای از سیاهرگ ها که تغییر رنگ داده اند) بیشتر در خانم ها اتفاق می افتد، اما اختلالات دیگری هم وجود دارد  انواع دردآور آن که برای آقایان نیز اتفاق می افتد.

قبل از هر چیز خوب است بدانید که دستگاه گردش خون در بدنتان چگونه عمل می کند: قلب خون پر از اکسیژن را از ریه ها به همه ی نقاط بدن توسط شبکه ای از رگ های خونی که سرخرگ نامیده می شوند به گردش در می آورد. این قلب است که بیشترین کار تلمبه کردن خون را انجام می دهد.

 بعد از رسیدن اکسیژن به سلول ها، خون دوباره توسط شبکه ی دیگری از رگ های خونی که سیاهرگ نامیده می شوند به قلب بازمی گردد. برای بازگرداندن دوباره ی خون به قلب نیازی به عمل تلمبه زدن نیست. اما برای برگشتن خون از پاها به سمت قلب که بالا قرار دارد، خون باید خلاف نیروی جاذبه عمل کند. 

پس خون چطور به سمت بالا حرکت می کند؟ هر سیاهرگ دارای دریچه هایی یکطرفه ی ویژه می باشد که باعث برگشت خون به سمت قلب می شود. با حرکت کردن و راه رفتن شما، انقباضات ماهیچه هایتان بر خون داخل سیاهرگ ها فشار وارد می کند تا در دریچه ها حرکت کند و به قلب برسد. بعد این دریچه ها به طور خودکار بسته می شوند تا فشار خون را در سیاهرگ ها برابر کنند و از رفتن خون به عقب و پاها جلوگیری کند. 

سیاهرگ یا ( ورید ) در دستگاه گردش خون بدن، رگی است که خون را از اندام‌ها به قلب بازمی‌گرداند. دیواره سیاهرگ نازک‌تر از سرخرگ است اما قطر بیشتری داشته و خاصیت ارتجاعی کمتری دارد. در سیاهرگ‌ها دریچه‌هایی به نام لانه کبوتری وجود دارد که این دریچه‌ها کمک می‌کنند تا خون از اندام پایینی مانند دست‌ها و پاها بهتر به سمت قلب حرکت کنند.

 به‌طور کلی خون تمامی قسمت‌های بدن توسط دو ورید به نام‌های اجوف فوقانی و تحتانی به دهلیز راست قلب برمی‌گردد. ایستادن زیاد، کم‌تحرکی و نارسایی‌های قلبی می‌توانند باعث تخریب این دریچه‌ها شده و در نتیجه خون در سیاهرگ‌ها تجمع می‌کند و شخص به بیماری واریس مبتلا می‌شود. همه سیاهرگ‌ها خون تیره (خون حاوی کربن دی اکسید) را منتقل می‌کنند به غیر از سیاهرگ‌های ششی که خون روشن ( خون حاوی اکسیژن ) را منتقل می‌کنند.

چرا مویرگ ها سیاه می شوند؟ علت رگ های تار عنکبوتی چیست؟

 در حالت کلی این رگ ها دردی ندارند و روی پاها و حتی صورت ظاهر می‌شوند و زیبایی پوست را تهدید میکنند

 رگ هاي تار عنکبوتی همان رگ هاي قرمز و آبی رنگی میباشند که به علت گشاد شدن مویرگ ها و رگ هاي قشری زیر پوست بروز میکنند و میتوانند پیش درآمد مشکلات جدی تری مثل واریس باشند. در حالت کلی این رگ ها دردی ندارند و روی پاها و حتی صورت ظاهر می‌شوند و زیبایی پوست را تهدید میکنند.

طبق معمول ظاهر شدن رگ هاي تار عنکبوتی شکل در زیر پوست منشا ژنتیکی دارد و یا بر اثر بارداری، تغییرات ناگهانی وزن، حالات نشستن، بی تحرکی، تغییرات هورمونی، یبوست مزمن، مصرف بعضی داروها، سبک نامناسب زندگی و … بروز می‌کنند. برای پیش گیری و رویارویی با این مشکل لازم هست که لباسهای مناسبی بپوشید و بدانید که پاشنه هاي کفش تان نیز روی بروز یا تشدید این مشکل تاثیر دارند.

چگونه از رگ های تارعنکبوتی پیشگیری کنیم؟

برای جلوگیري از گشاد شدن رگ هاي خونی و بروز رگ هاي تار عنکبوتی روش شگفت انگیز، معجزه گر و مطمئنی وجود ندارد. با این حال می‌توانید با در پیش گرفتن عادت هاي درست از بروز این مشکل پیشگیري کنید. پا روی پا انداختن به مدت طولانی باعث میشود که گردش خون با مشکل روبه‌رو شده و سر و کله رگ هاي تار عنکبوتی نیز پیدا شود

1- گردش خون مناسب

گردش خون مناسب برای جلوگیري و رویارویی با رگ هاي تار عنکبوتی بخصوص روی پاها لازم است، برای داشتن گردش خون مناسب به پیشنهاد هاي زیر عمل کنید:

بطور منظم ورزش کنید ،بدوید، پیاده روی و دوچرخه سواری کنید، پله ها را بالا پایین کنید. فعالیت هاي بدنی دیگر مثل تمیز کردن خانه، پیاده رفتن به سر کار و غیره نیز میتواند به التیام جریان خون کمک کند. 

پاها را بالا نگه دارید زمانی که می‌نشینید، پاهایتان را بالاتر نگه دارید تا کمی استراحت کنند. بدنتان را بکشید، اگر کارتان به گونه اي هست که مدت طولانی می‌نشینید و یا سر پا می‌ایستید، بهتر هست هر چند دقیقه یک‌بار حرکات کششی انجام دهید و حالات نشستن تان را عوض کنید. انجام هر حرکتی بشما کمک می‌کند تا گردش خون تان را تحریک کنید.

2- وزن متعادل

اضافه وزن و چاقی مفرط دو عامل متعارف بروز رگ هاي تار عنکبوتی هست

اضافه  وزن و چاقی مفرط دو عامل متعارف بروز رگ هاي تار عنکبوتی هست. به خاطر این که فشار وارده به پاها چندان شده و باعث بروز این مشکل میشود. در نتیجه لازم هست که وزن خودرا بازرسی کنید و به فکر کاهش اضافه وزن تان باشید.

3- ماساژ درمانی کنید:

ماساژ مفید کلید التیام و افزایش جریان خون هست و برای جلوگیری و رویارویی با مشکل رگ هاي تار عنبکوتی موثر هست. برای افزایش تاثیر ماساژتان بهتر هست از سرکه سیب بهرهگیری کنید. به این ترتیب که پوست رابه سرکه سیب آغشته کرده و ماساژ دهید. همینطور میتوانید پنبه رابه سرکه سیب آغشته کنید و روی مناطقی که گریبانگیر این مشکل میباشند قرار دهید. روی مناطق مورد نظر ژل آلوئه ورا بزنید و با حرکات دورانی ماساژ دهید. اجازه دهید ژل آلوئه ورا به مدت 15 دقیقه روی رگ هاي تارعنکبوتی بماند.

4- تغذیه مناسب

برنامه خوراکی نقش مهمی در جلوگیری و درمان رگ هاي تار عنکبوتی دارد. پیشنهاد میکنیم که مصرف مواد خوراکی سرشار از آنتی اکسیدان ها و ویتامین هاي C و A را افزایش دهید. افزون بر این لازم هست که مصرف نمک را کاهش داده و میوه، سبزیجات، مرغ ، ماهی و غلات سبوس دار را در الویت برنامه خوراکی تان قرار دهید.

5- ورزش کنید

هر ورزشی را برای کار کردن روی عضلات پاها و تقویت انها انجام دهید.

هر ورزشی را برای کار کردن روی عضلات پاها و تقویت انها انجام دهید. اینکار باعث جلوگیري از بروز رگ هاي تارعنکبوتی نیز می‌شود. پیاده روی، ورزش با استپ، دوی نرم، پرش و پدال زدن بشما کمک می‌کند تا با این مشکل رویارویی کنید.

6- برای مدت طولانی پاهایتان را روی هم قرار ندهید

یکی از عادت هاي نادرستی که به سلامتی کلی بدن آسیب میزند، نشستن و پا روی پا انداختن هست. پا روی پا انداختن به مدت طولانی باعث میشود که گردش خون با مشکل روبه‌رو شده و سر و کله رگ هاي تار عنکبوتی نیز پیدا شود.

7- از لباس و کفش مناسب استفاده کنید

همان طور که در ابتدا گفتیم لباسهای خیلی تنگ و کفش هاي پاشنه بلند در پیدایش رگ هاي تار عنکبوتی تاثیر دارند. لازم هست از لباسهای مناسبی بهرهگیری کنید که تنگ نبوده و فشاری به پوست وارد نمیکنند. کفش سبک با پاشنه کوتاه باعث التیام جریان خون و رویارویی با مشکل رگ هاي تار عنکبوتی می‌شود.

8- حتما از ضد آفتاب استفاده کنید

اشعه ماورای بنفش باعث تشدید مشکل رگ هاي تارعنکبوتی میشود. بنابر این لازم هست گذشته از قرار گرفتن در دسترس نور خورشید، حتما از کرم ضدآفتاب استفاده کنید. از کرم هاي ضد آفتاب متناسب با نوع پوستتان استفاده کنید و پانزده تا بیست دقیقه گذشته از خارج شدن از خانه، کرم بزنید. 

اختلالت سیاهرگ ها

باد کردن و بزرگ شدن سیاهرگ های نواحی پا ، احساس درد و سوزش ، انقباض عضلات و پیچش، گرفتگی عضلات و رگ به رگ شدن

بیشتر اختلالات سیاهرگ ها مربوط به اختلال در این دریچه ها می باشد. به طور مثال، اگر این دریچه ها به درستی بسته نشوند، جهت خون ممکن است برعکس شده و از قلب برگردند. این اختلالات به خصوص در افراد میانسال بسیار متداول است. آمار نشان می دهد که حدود 60 درصد از آمریکایی ها از این اختلالات در عذاب هستند. دو نوع مهم از اختلالات سیاهرگ، گشاد شدن سیاهرگ ها و نارسایی سیاهرگ ها می باشد.

گشاد شدن سیاهرگ چیست؟

وقتی یکی از دریچه های سیاهرگ از کار می افتد، خون بیشتری در سیاهرگ جمع شده و باعث فشار آوردن به دیواره های سیاهرگ شده و آن را گشاد می کند. این مسئله می تواند زنجیره ای از واکنش ها را به همراه داشته باشد و باعث از کار افتادن تعداد دیگری از دریچه ها شود. از آنجا که سیاهرگ ها گشاد شده و از شکل افتاده اند، بزرگتر جلوه کرده و تغییر رنگ می دهند. به این حالت گشاد شدن سیاهرگ می گویند.

علامت  گشاد شدن سیاهرگ چیست؟

باد کردن و بزرگ شدن سیاهرگ های نواحی پا ، احساس درد و سوزش ، انقباض عضلات و پیچش، گرفتگی عضلات و رگ به رگ شدن، ورم قوزک پا و ایجاد درد پس از نشستن یا ایستادن طولانی مدت این اختلال بسیار متداول است. 40 درصد مردهای بالای هفتاد سال به این بیماری مبتلا می شوند. بیشتر افرادی که با این بیماری دست به گریبان هستند، نمی دانند که آن را چه بنامند. در عوض آن را به گردن گردش خون ضعیف گذاشته و عذاب می کشند.

در این حالت، خون در سیاهرگ های پا جمع شده و باعث ایجاد درد در آن نواحی می شود، به خصوص پس از نشستن یا ایستادن به مدتی طولانی. بعضی از بیماران شکایت از موارد دیگری نیز دارند:

احساس سنگینی یا خستگی در پا  ، انقباض عضلات در شب ، احساس خارش ، ناتوانی گاه گاه در حرکت دادن پا ، در انواع جدی و پیشرفته ی این اختلال، خون می تواند به بافت های مجاور نیز نفوذ کند و باعث تغییر رنگ این بافت ها شود.

چگونه از این اختلالت پیشگیری کنیم

حفظ سلامتی سیاهرگ ها بسیار مهم است. با انجام ورزش مداوم و پرهیز از نشستن ها و ایستادن های طولانی مدت می توانید از این اختلالات جلوگیری کنید. برای بعضی افراد پوشیدن جوراب ها یا شلوارهای مخصوص می تواند کمک کننده باشد. این جوراب ها با فشار وارد آوردن به پا و سیاهرگ ها از برگشت خون جلوگیری می کنند. 

مکمل ها و کرم های طبیعی وجود دارد که ونارین نامیده می شود و از عصاره ی خالص درخت پگودای ژاپنی، گیاه کوله خاس، شاه بلوط اسبی و دانه ی انگور ساخته می شود.

 تحقیقات نشان داده است که گیاهان موجود در ونارین می تواند باعث استحکام بیشتر دیواره های سیاهرگ شده، خاصیت کششی سیاهرگ را بالا برده و درد، ورم، سنگینی و ناراحتی را هم کاهش می دهد و از ابتلا به گشاد شدن سیاهرگ و نارسایی سیاهرگ ها نیز جلوگیری می کند. علاوه بر این مواد گیاهی، ونارین حاوی ویتامین k1 نیز می باشد که تغییر رنگ و کوفتگی سیاهرگ ها را نیز تقلیل می دهد.

سیاهرگ های پا به دو دسته تقسیم می شوند:
1-  ورید‌های سطحی که گاهی هم قابل رویت هستند و بعضی مواقع با نارسا شدن آنها بیماری واریس پیدا می‌شود. این ورید‌ها خون اندام تحتانی را به بالا می‌برند.

2- ورید‌های عمقی که خون را از همان ورید‌های سطحی و از عمق اندام‌ها تحویل می‌گیرند و راه اصلی انتقال خون به سمت بالا هستند. این وریدها بعدا خون را به وریدهای رانی و سپس لگن تخلیه کرده و از طریق وریدهای شکمی به قلب منتقل می‌کنند تا پس از تصفیه به سراسر بدن منتقل ‌شود.

پیدایش DVT یا لخته خون در وریدهای عمقی اندام‌ تحتانی، در انتقال خون اختلال ایجاد می کند و به درد و تورم عضو منجر شود. از طرف دیگر ممکن است این لخته‌ها حرکت کرده و به وریدهای بالاتر و دستگاه‌های حیاتی مثل ریه، مغز، قلب و غیره بروند و عارضه‌های بدتری درست کنند.

چرا خون در پا لخته می شود ؟ سه علت برای لخته شدن خون وجود دارد:

1-  توقف خون در اندام‌ها:

این عامل از مهم ترین علل تشکیل لخته در وریدهای ساق پا است. به همین دلیل ایستادن طولانی، بی‌حرکتی طولانی مدت یا در بستر بودن که سبب توقف خون در وریدها می‌شود، از علل مساعدکننده در ایجاد DVT هستند.

2- خرابی دیواره رگ‌ها:

سلول‌های پوششی دیواره وریدها به دلایل مختلف مثل ضربه‌ها و تصادفات، دستکاری‌های رگ و عفونت تخریب می‌شود و عاملی برای تشکیل لخته است.

3- بیماری‌های انعقادی:

انعقاد خون، یک فرایند لازم و مناسب است، چون اگر خون لخته نمی‌شد، فرد در اثر ایجاد یک زخم، آنقدر خون‌ریزی می‌کرد که فوت می‌نمود، اما واکنش انعقاد خون از این اتفاقات ناگوار جلوگیری کند. ولی گاهی اوقات هین واکنش‌ انعقادی تشدید می‌شود و باعث تشکیل لخته در ساق پا می‌گردد.

اگر چه سه عامل فوق از عوامل اصلی برای تشکیل لخته در ساق پا هستند، ولی عوامل دیگری نیز وجود دارند که موجب تشدید علل فوق شده و احتمال تشکیل لخته را در رگ‌های وریدی پا بیشتر می‌کنند. بعضی از این عوامل عبار‌ت‌اند از:

هرچه سن بالاتر برود، احتمال پیدایش لخته‌ در وریدهای پا بیشتر می‌شود

 هرچه سن بالاتر برود، احتمال پیدایش لخته‌ در وریدهای پا بیشتر می‌شود.

انجام جراحی‌‌های طولانی مدت و بزرگ، خطر لخته را افزایش می‌دهد، به ویژه اگر این جراحی‌ها در لگن انجام شوند و وریدهای لگنی دستکاری ‌شوند، خطر ایجاد DVT افزایش می‌یابد.

 بیمارانی که به هر دلیل، به مدت طولانی در بستر می‌خوابند، احتمال لخته خون در آنها افزایش می‌یابد. این وضعیت برای افراد فلج و در بستر افتاده نیز پیش می‌آید.

 سرطان‌ها به طور کلی موجب افزایش DVT می‌شوند، به ویژه سرطان‌های دستگاه گوارش و سرطان پانکراس (لوزالمعده).

 افزایش وزن و عدم تناسب قد با وزن از عوامل تشدیدکننده برای تشکیل لخته هستند.

 مسافرت‌ طولانی چه با هواپیما و چه با اتومبیل، احتمال تشکیل لخته را افزایش می‌دهد. این احتمال در پروازهای هوایی و بیش از سه ساعت بیشتر می‌شود.

 هر نوع ضربه و تصادفی خطر احتمال DVT را افزایش می‌دهد.

  ایجاد رگ‌های واریسی در ساق پا خطر ایجاد لخته در وریدهای عمقی پا را افزایش می‌دهد. به همین جهت مبتلایان به واریس بهتر است از جوراب‌های واریسی و بستن ساق پا استفاده کنند تا خطر لخته در رگ‌های عمقی کاهش یابد.

 بعضی از بیماران قلبی که دچار کاهش جریان خون در قلب هستند یا عارضه دریچه‌های قلبی دارند و یا مبتلا به التهابات و عفونت‌های پرده‌های قلب شده‌اند، احتمال بیشتر برای ابتلا به DVT دارند.

 مصرف بعضی هورمون‌ها سبب افزایش خطر DVT می‌شود. هورمون‌های زنانه، به ویژه استروژن و پروژسترون که بعضی افراد پس از یائسگی آنها را مصرف می‌کنند و در قرص‌های ضدبارداری نیز وجود دارند، از جمله معروف‌ترین این هورمون‌ها هستند.

در بارداری‌‌ها، احتمال DVT افزایش می‌یابد.

  در بارداری‌‌ها، احتمال DVT افزایش می‌یابد. علت آن به دلیل افزایش هورمون‌های زنانه و شل شدن عضلات و دیواره ی عروق و نیز وجود جنین در درون لگن است که روی وریدهای لگن فشار وارد می‌کند و موجب توقف خون در وریدهای ساق پا می‌شود.

وارد کردن کاتاتر یا لوله‌های پلاستیکی به بدن بیمار، به دلایل مختلف از جمله تزریق طولانی مدت سرم و مواد غذایی ، خطر DVT را افزایش می‌دهند.

افزایش عوامل انعقادی خون که به دلایل مختلف از جمله غلیظ بودن خون پیش می‌آید و در افراد سیگاری نیز شایع‌تر است، از علل مهم تشکیل لخته هستند.

هرگاه بیشتر از یکی از عوامل فوق، در فردی پیدا شود، احتمال DVT چند برابر می شود. مثلا فرد مسنی که جراحی بزرگی داشته و در بستر خوابیده است، و یا فردی که مجبور است ساعات زیادی سر پا باشد و یا در هواپیما بنشیند، بیشتر به DVT مبتلا می‌شود.

چند راه حل برای پیشگیری از DVT

 ورزش منظم شامل پیاده روی، شنا، نرمش و ... از عوامل تقویت کننده عضلات هستند که می‌توانند از بروز DVT پیشگیری کنند. در صورتی که مجبور به مسافرت طولانی هستید، باید در حین سفر، عضلات پاهایتان را حرکت و ورزش دهید و یا از جوراب‌ واریسی استفاده کنید و هرگز برای مدت طولانی بی‌حرکت نایستید یا ننشینید. 

پیشگیری از افزایش وزن و چاقی کار مشکلی نیست، اما از بروز بسیاری از عوارض سلامتی از جمله DVT پیشگیری می‌کند.  استفاده از جوراب‌های واریس برای افرادی که طولانی‌مدت می‌ایستند، توصیه می‌شود.  

پرهیز از مصرف هورمون‌ها و آسپیرین:

 از مصرف هورمون ها، به ویژه اگر ضرورتی برای استفاده از آنها وجود ندارد، خودداری کنید. همچنین از مصرف آسپیرین به خصوص برای افراد مسن و بالاتر از 60 سال پرهیز شود، اگر چه اثربخشی آن برای پیشگیری از DVT مورد تردید است. 

 پیشگیری از بروز DVT و آمبولی ریه ( لخته شدن خون در ریه ) در بعضی از بیماران بستری در بیمارستان که معمولا توسط کادر پزشکی صورت می‌گیرد.

خون در بدن از طریق سیستم قلبی و عروقی گردش می کند این سیستم از قلب و سیستم گردش خون تشکیل شده است رگ های خونی خون را از قلب به تمام نواحی بدن حمل می کنند.

 خون از قلب از طریق  شریان های کوچک  سفر می کند سپس به مویرگ ها یا سینوزوئیدها می شود و بعد در سیاهرگ های بسیار ریز و سیاهرگ ها حرکت می کنند و در نهایت به قلب بر می گردد.

---

پرچم پزشکی سیاهرگ سیاهرگ قلب رگ قلب اعضای بدن