راهنمای کامل تست قطعات الکترونیکی با T15

راهنمای کامل تست قطعات الکترونیکی با T15
تسترهای الکترونیکی مانند T15 ابزارهایی قدرتمند برای بررسی و تشخیص سلامت قطعات الکترونیکی هستند. این دستگاه میتواند انواع قطعات دو پایه (مانند دیود، مقاومت، خازن) و سه پایه (مانند ترانزیستورهای BJT و MOSFET) را تست کند. در این مقاله به روشهای تست این قطعات با تستر T15 میپردازیم.
آموزش تست قطعات 2 پایه
قطعات دو پایهای (دو سر) از رایجترین قطعات الکترونیکی روی بردهای مدار چاپی (PCB) هستند. این قطعات معمولاً برای وظایف سادهای مانند مقاومت، خازن، دیود، فیوز و سنسورها استفاده میشوند. در ادامه توضیح کاملی از این قطعات ارائه شده است:
۱. مقاومت
وظیفه: محدود کردن جریان و تنظیم سطح ولتاژ در مدار
انواع:
- ثابت (Fixed Resistor)
- متغیر (Variable Resistor) مانند پتانسیومتر
- حرارتی (NTC/PTC)
- نوری (LDR)
نماد در مدار: مستطیل در استاندارد اروپا و زیگزاگ در استاندارد آمریکا
نحوه تشخیص: دارای یک بدنه استوانهای با رنگهای مشخصه مقدار اهم
۲. خازن
وظیفه: ذخیره و آزادسازی انرژی الکتریکی
انواع:
- سرامیکی (Ceramic) – غیرقطبی
- الکترولیتی (Electrolytic) – دارای قطب مثبت و منفی
- تانتالیوم (Tantalum) – دارای پلاریته مشخص
نماد در مدار: دو خط موازی برای غیرقطبی، یک خط صاف و یک خمیده برای قطبی
نحوه تشخیص: بدنه استوانهای یا دیسکی، با ظرفیت بر حسب فاراد (µF, nF, pF)
۳. دیود
وظیفه: عبور جریان در یک جهت و جلوگیری از برگشت آن
انواع:
- دیود یکسوکننده (Rectifier Diode) مانند 1N4007
- دیود زنر (Zener Diode) برای تثبیت ولتاژ
- دیود شاتکی (Schottky) با افت ولتاژ کمتر
- LED (دیود نورانی)
نماد در مدار: مثلث و یک خط عمود در انتها
نحوه تشخیص: بدنه استوانهای کوچک، با نوار مشخص برای نشان دادن کاتد (-)
۴. فیوز
وظیفه: محافظت از مدار در برابر جریان بیش از حد
انواع:
- شیشهای (Glass Fuse)
- سرامیکی (Ceramic Fuse)
- فیوز ریستشونده (PTC Fuse)
نماد در مدار: یک مستطیل یا یک خط شکسته
نحوه تشخیص: بدنه شفاف شیشهای یا سرامیکی با سیم نازک در داخل
۵. ترمیستور
وظیفه: تغییر مقاومت با دما
انواع:
- NTC (مقاومت با افزایش دما کاهش مییابد)
- PTC (مقاومت با افزایش دما زیاد میشود)
نماد در مدار: مانند مقاومت با یک علامت حرارتی در کنار آن
نحوه تشخیص: شبیه به دیود یا مقاومت، اغلب رنگ تیره و بدون نوار رنگی
نکته:
قطعات دو پایهای در بردهای الکترونیکی نقش اساسی دارند و شامل مقاومتها، خازنها، دیودها، فیوزها، ترمیستورها و کریستالهای کوارتز میشوند. هرکدام وظیفهای خاص دارند که بسته به کاربرد مدار انتخاب میشوند. شناخت این قطعات به شما در عیبیابی، تعمیر و طراحی مدارهای الکترونیکی کمک زیادی خواهد کرد.
قطعات 3 پایه در الکترونیک
قطعات سهپایهای (Three-Pin Devices) یکی از انواع قطعات الکترونیکی هستند که معمولاً در مدارهای پیچیدهتر استفاده میشوند. این قطعات معمولاً دارای ورودی، خروجی و یک پایه برای کنترل یا مرجع هستند. در اینجا برخی از مهمترین قطعات 3 پایهای که در مدارهای الکترونیکی کاربرد دارند را بررسی میکنیم.
۱. ترانزیستور
وظیفه: ترانزیستورها برای تقویت یا سوئیچ کردن سیگنالهای الکترونیکی استفاده میشوند. در واقع ترانزیستورها بهعنوان سوئیچهای الکترونیکی عمل کرده و به شما این امکان را میدهند که جریان یا ولتاژ را در مدار کنترل کنید.
انواع:
- ترانزیستور BJT (Bipolar Junction Transistor): برای تقویت سیگنالها استفاده میشود.
- ترانزیستور MOSFET (Metal-Oxide-Semiconductor Field-Effect Transistor): برای کنترل ولتاژ و جریان به کار میرود.
پایهها:
- پایه بیس (Base): ورودی سیگنال
- پایه کالکتور (Collector): جریان خروجی
- پایه امیتر (Emitter): مسیر جریان به سمت گرانساز یا زمین
استفاده از زیوسوکت در T15
دستگاه T15 دارای یک زیوسوکت مخصوص برای تست قطعات دو پایه و سه پایه است. این زیوسوکت دارای ۷ شیار بالا و ۷ شیار پایین است که به هم متصل هستند. در این زیوسوکت:
- سه شیار سمت چپ مربوط به پایه ۳ است.
- شیار ۴ مربوط به پایه ۲ است.
- سه شیار سمت راست مربوط به پایه ۱ است.
الف) تست قطعات سه پایه
برای تست قطعات سه پایه، باید هر پایه را جداگانه در یکی از سه پایه مربوطه قرار دهید تا دستگاه بتواند مقدار آن را اندازهگیری کند. هنگام قرار دادن پایهها در زیوسوکت، دقت کنید که اتصالات درست برقرار شوند تا نتیجه صحیحی دریافت شود.
ب) تست قطعات دو پایه
برای تست قطعات دو پایه، کافی است پایههای قطعه را بین دو پایه مناسب از زیوسوکت قرار دهید تا تست انجام شود. دستگاه T15 مقدار اندازهگیریشده را نمایش داده و وضعیت سلامت قطعه را مشخص میکند.
تست قطعات SMD
برای قطعات SMDپد روی دستگاه تعبیه شده که میتوان با استفاده از پنس، قطعات ۳ پایه و ۲ پایه SMD را تست کرد.
ویژگی ها:
– تستر به طور خودکار ترانزیستورهای NPN، PNP و اثر میدانی (FET) را شناسایی می کند.
– به طور خودکار دیودها (شامل دیود دوگانه، دیود زنر و دیود نورانی)، تریستورها و تریاک ها را شناسایی میکند.
– ترانزیستورهای قدرت FET را با دیودهای حفاظتی داخلی تشخیص می دهد.
نتیجهگیری
دستگاه T15 یکی از ابزارهای مناسب برای تست قطعات دو پایه و سه پایه در مدارات الکترونیکی است. با استفاده از این دستگاه میتوان سلامت قطعات را بهراحتی بررسی و از عملکرد صحیح آنها در مدار اطمینان حاصل کرد. همچنین، زیوسوکت تعبیهشده در دستگاه فرآیند تست را آسانتر کرده و باعث افزایش دقت اندازهگیری میشود. اگر در حین تست، مقادیر اندازهگیریشده تفاوت زیادی با مقدار اسمی قطعه داشت، به احتمال زیاد قطعه خراب است و باید تعویض شود.
درادامه نحوه ی تست قطعات 2و3 پایه با ترانزیستور رو میتونید مشاهده کنید:
:
تست قطعات SMD
برای قطعات SMDپد روی دستگاه تعبیه شده که میتوان با استفاده از پنس، قطعات ۳ پایه و ۲ پایه SMD را تست کرد.
ویژگی ها:
– تستر به طور خودکار ترانزیستورهای NPN، PNP و اثر میدانی (FET) را شناسایی می کند.
– به طور خودکار دیودها (شامل دیود دوگانه، دیود زنر و دیود نورانی)، تریستورها و تریاک ها را شناسایی میکند.
– ترانزیستورهای قدرت FET را با دیودهای حفاظتی داخلی تشخیص می دهد.
نتیجهگیری
دستگاه T15 یکی از ابزارهای مناسب برای تست قطعات دو پایه و سه پایه در مدارات الکترونیکی است. با استفاده از این دستگاه میتوان سلامت قطعات را بهراحتی بررسی و از عملکرد صحیح آنها در مدار اطمینان حاصل کرد. همچنین، زیوسوکت تعبیهشده در دستگاه فرآیند تست را آسانتر کرده و باعث افزایش دقت اندازهگیری میشود. اگر در حین تست، مقادیر اندازهگیریشده تفاوت زیادی با مقدار اسمی قطعه داشت، به احتمال زیاد قطعه خراب است و باید تعویض شود.
درادامه نحوه ی تست قطعات 2و3 پایه با T15 رو میتونید مشاهده کنید
ویدئو خازن
دراین ویدئو ما برای تست قطعات دوپایه از خازن استفاده کردیم وطبق مقادیر بدست آمده میتونیم بگیم که برای این قطعات مهم هست که پایه های قطعات را توی یک پایه ی زیو سوکت قرار ندهیم تا دستگاه اندازه گیری درستی را به ما نشان دهد
همینطور درادامه خازن معیوب را با T15 تست کردیم که متوجه شدیم دستگاه مقداری پایینی تری از مقدار نامی خازن به ما نشان میدهد وهمینطور امکان دارد دربعضی موارد مقدار خازن هم بدرستی نشان دهد منتهی به این نباید بسنده کرد و باید مقدار ESR هم چک شود ومعمولا درخازن های خراب مقدار ESR افزایش پیدا میکند و کارایی خازن ازبین میرود
ویدئو ترانزیستور
دراین ویدئو ما برای تست قطعات 3 پایه ازترانزیستور استفاده کردیم که دراینجا هم مانند خازن خیلی باید دقت داشته باشیم پایه های ترانزیستور بدرستی در 3تا پایه های زیوسوکت (طبق عکس در ویدئو)جایگذاری شود .
بعد از اندازه گیری ترانزیستور دستگاه قادر خواهد بود به ما دیتاشیت کلی ازتزانزیستور مورد آزمایش را به ما بدهد .
واگر ترانزیستور خراب باشد دستگاه هیچ اطلاعاتی به ما نمایش نمیدهد و در مواقعی فقط مقدار مقاومت پایه های ترانزیستور خراب را به ما نمایش میدهد .
مطالب زیر را حتما مطالعه کنید
2 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
بسیار عالی دوست عزیز
بسیار عالی قربان
انشاالله از تجربیات شما استفاده میکنم