لیست ابزارهای ضروری برای شروع تعمیر برد الکترونیکی

اگر قصد دارید وارد دنیای تعمیر بردهای الکترونیکی شوید، اولین قدم داشتن ابزارهای مناسب است. بدون تجهیزات درست، نه‌تنها فرآیند تعمیر دشوار خواهد بود، بلکه ممکن است به بردها آسیب وارد شود. در این مقاله، سه ابزار کلیدی که هر تعمیرکار برد باید بشناسد و با آن‌ها کار کند را بررسی می‌کنیم:

1. مولتی‌متر (Multimeter) – برای اندازه‌گیری ولتاژ، جریان، مقاومت و دیگر پارامترهای الکتریکی
2. هیتر و هویه (Hot Air & Soldering Iron) – برای لحیم‌کاری و تعویض قطعات
3. اسیلوسکوپ (Oscilloscope) – برای نمایش و تحلیل سیگنال‌های الکتریکی

با شناخت این ابزارها، می‌توانید به‌راحتی عیب‌یابی و تعمیر بردهای الکترونیکی را انجام دهید.

۱. مولتی‌متر: ابزاری برای اندازه‌گیری پارامترهای الکتریکی

مولتی‌متر یکی از مهم‌ترین و کاربردی‌ترین ابزارهای تعمیرات برد الکترونیکی است. این دستگاه برای اندازه‌گیری ولتاژ، جریان، مقاومت و سایر کمیت‌های الکتریکی استفاده می‌شود.

چرا به مولتی‌متر نیاز داریم؟

وقتی می‌خواهید بردی را تعمیر کنید، اولین مرحله عیب‌یابی است. شما باید بفهمید که آیا ولتاژ در یک نقطه از مدار وجود دارد یا نه، آیا قطعه‌ای سالم است یا خراب، یا آیا جریان به‌درستی در مدار جاری می‌شود یا قطع شده است. همه این موارد با مولتی‌متر اندازه‌گیری می‌شوند.

قابلیت‌های مولتی‌متر

ولت‌متر (Voltmeter): اندازه‌گیری ولتاژ (DC و AC)
اهم‌متر (Ohmmeter): اندازه‌گیری مقاومت
آمپرمتر (Ammeter): اندازه‌گیری جریان الکتریکی
تست دیود و ترانزیستور: بررسی سلامت نیمه‌هادی‌ها
HFE متر: بررسی تقویت‌کنندگی ترانزیستور
خازن‌سنج (Capacitance Meter): اندازه‌گیری ظرفیت خازن
فرکانس‌سنج (Frequency Meter): اندازه‌گیری فرکانس سیگنال‌های متناوب

چگونه از مولتی‌متر استفاده کنیم؟

برای اندازه‌گیری ولتاژ، مولتی‌متر را روی حالت ولت‌متر قرار دهید و دو پراب را روی دو نقطه مدار بگذارید.
برای تست مقاومت، دستگاه را روی اهم‌متر تنظیم کنید و دو سر پراب‌ها را به دو سر قطعه متصل کنید.
در حالت تست دیود، باید یک سر پراب روی آند و سر دیگر روی کاتد باشد تا سلامت دیود مشخص شود.

مولتی‌متر، اولین و مهم‌ترین ابزار یک تعمیرکار برد است که بدون آن، عیب‌یابی مدار غیرممکن خواهد بود.

۲. هیتر و هویه: ابزارهای لحیم‌کاری و تعویض قطعات

در تعمیر بردهای الکترونیکی، بسیاری از قطعات ممکن است خراب شوند و نیاز به تعویض داشته باشند. برای این کار از هویه و هیتر استفاده می‌شود.

 هویه: لحیم‌کاری قطعات معمولی

هویه ابزاری است که نوک فلزی آن گرم می‌شود و برای ذوب کردن قلع و لحیم‌کاری قطعات روی برد استفاده می‌شود. این ابزار مخصوص قطعات DIP (قطعاتی که پایه‌های بلندی دارند) و سایر قطعات بزرگ‌تر است.

هیتر: برای قطعات SMD و کوچک‌تر

قطعات SMD (قطعاتی که پایه‌های بسیار ریزی دارند) را نمی‌توان با هویه لحیم کرد. به همین دلیل از هیتر هوای گرم استفاده می‌شود.

هیتر، هوای گرم را با دمای قابل تنظیم روی برد پخش می‌کند و باعث ذوب شدن قلع اطراف قطعه می‌شود.
 پس از گرم شدن، با استفاده از پنس مخصوص می‌توان قطعه را برداشته یا جایگزین کرد.

نکات مهم در کار با هیتر و هویه

دمای هویه نباید بیش از حد بالا باشد، زیرا ممکن است قطعات برد آسیب ببینند.
برای قطعات کوچک، از هیتر و پنس استفاده کنید، زیرا دست زدن مستقیم به قطعات ممکن است باعث سوختگی یا آسیب شود.
بعد از لحیم‌کاری، حتماً محل لحیم را بررسی کنید تا از اتصال درست قطعات اطمینان حاصل شود.

۳. اسیلوسکوپ: تحلیل و بررسی سیگنال‌های الکتریکی

اسیلوسکوپ یکی از پیشرفته‌ترین ابزارهای اندازه‌گیری در تعمیر برد الکترونیکی است که برای تحلیل دقیق سیگنال‌ها استفاده می‌شود. در حالی که مولتی‌متر فقط اعداد ولتاژ و جریان را نشان می‌دهد، اسیلوسکوپ شکل موج سیگنال‌ها را نمایش می‌دهد.

چرا اسیلوسکوپ مهم است؟

بررسی نویز و نوسانات مدار
تحلیل فرکانس و دامنه سیگنال‌های الکتریکی
مشاهده شکل موج ولتاژ در نقاط مختلف مدار
تشخیص دقیق مشکلات پیچیده مدار که با مولتی‌متر قابل اندازه‌گیری نیستند

چگونه از اسیلوسکوپ استفاده کنیم؟

پروب‌های اسیلوسکوپ را به مدار متصل کنید.
دکمه “Auto Set” را فشار دهید تا تنظیمات به‌صورت خودکار انجام شود.
شکل موج ولتاژ در صفحه نمایش اسیلوسکوپ ظاهر می‌شود.

مثال کاربردی:

فرض کنید یک سیگنال مربعی با ولتاژ 5 ولت و فرکانس 1 کیلوهرتز داریم.
مولتی‌متر فقط عدد 5 ولت را نشان می‌دهد.
اما اسیلوسکوپ علاوه بر عدد، شکل موج مربعی را نمایش می‌دهد.

 اگر قصد دارید تعمیر بردهای الکترونیکی را یاد بگیرید، باید ابزارهای مناسب را بشناسید و نحوه کار با آن‌ها را بیاموزید.
مولتی‌متر اولین و مهم‌ترین ابزار برای اندازه‌گیری ولتاژ، جریان و مقاومت است.
هیتر و هویه برای لحیم‌کاری و تعویض قطعات روی بردهای الکترونیکی استفاده می‌شوند.
اسیلوسکوپ پیشرفته‌ترین ابزار برای تحلیل و نمایش سیگنال‌های الکتریکی است.

 اگر به دنبال آموزش حرفه‌ای تعمیر بردهای الکترونیکی هستید، آشنایی و تمرین با این ابزارها اولین قدم برای ورود به دنیای تعمیرات حرفه‌ای بردهای الکترونیکی است.